Pilot lessen mentale gezondheid binnen de BMS

Binnen de BMS zijn we gestart met lessen over mentale gezondheid. In de bovenbouw klas van Ferti zijn we in maart 2024 een pilot gestart. Op deze pagina wil ik jullie er graag wat meer uitleg over geven.

De aanleiding is de tendens dat kinderen en jongeren steeds meer en eerder last krijgen van mentale onrust en problematiek. De cijfers tonen dat stress problematiek onder studenten hoger is dan waar dan ook in het bedrijfsleven en steeds minder bewegen, meer suiker inname en vooral ook beeldschermen en social media, heeft ook veel invloed op de mentale gesteldheid en gezondheid.

Hoe jonger de kinderen tools meekrijgen op dit vlak, hoe beter ze met de uitdagingen van de moderne maatschappij kunnen omgaan. Uitdagingen waar ook wij volwassenen vaak mee kampen en waar er nog veel kennis en inzicht ontbreekt en er vooral vaak weinig tot niets voorhanden is om daarmee om te gaan. De nadruk ligt vaak op interventies als er al problemen zijn, terwijl er wel degelijk effectieve methodes en middelen bestaan om jezelf mentaal sterker en belastbaarder te maken.

Aangezien dit een redelijk nieuw onderdeel is, willen we jullie meenemen in wat meer informatie over het programma.

De gastdocent

Ik kan me voorstellen dat jullie graag willen weten wie deze lessen verzorgt en wie weet kennen jullie me van het schoolplein. Hier wil ik me graag even kort verder voorstellen. Mijn naam is Roel, ik ben de vader van Jess die in groep 3 zit bij Lian en Martine en ik werk als fysiotherapeut en trainer. Ik geef al jaren trainingen aan groepen mensen binnen en buiten het bedrijfsleven over onderwerpen als mentale gezondheid, omgaan met stress, het verbeteren van je relatie met je smartphone en social media en het verhogen van de mentale productiviteit. Ik heb daarnaast een bedrijf in meditatietrainingen en ben gecertificeerd ademcoach in meerdere opleidingen.

Sinds 2017 geef ik ook op de Hogeschool van Amsterdam en de Universiteit van Amsterdam workshops en ben ik me gaan verdiepen in de problematiek onder jongeren. Daar ben ik, zeker als ouder van een jong kind, behoorlijk van geschrokken. Met mijn trainingen ben ik me sindsdien ook specifiek gaan richten op het helpen van jongeren. Ook al voor de studententijd komen steeds meer kinderen in de problemen en ik realiseerde me dat wij als mensen eigenlijk nergens de kennis en tools om jezelf te kunnen helpen en reguleren krijgen tijdens ons opgroeien. Als elk kind dit al op de basisschool zou leren, zou dat heel veel problemen kunnen voorkomen.

Met dat plan ben ik naar de BMS gestapt. Daar waren ze meteen heel enthousiast en hebben we deze pilot gestart. Voor de volledige transparantie: net als de meeste trainingen die ik geef aan studenten en jongeren, doe ik dit op volledig vrijwillige basis en hoeft er ook binnen de BMS geen budget voor vrijgemaakt te worden.

De aanpak

Waar onderwerpen als stress en onrust uitgelegd worden, gaan de lessen voornamelijk over hoe het werkt in je brein en je gevoel en hoe je jezelf kunt helpen als je je bijvoorbeeld onrustig voelt. Op een laagdrempelige manier krijgen de kinderen zo kennis en tools over zelfregulatie waarbij de focus niet op het probleem ligt maar meer op preventie en het mentaal fit en belastbaar worden en blijven.

In lessen van 45 minuten wordt er telkens een onderwerp uitgelicht en leren ze op een interactieve manier hoe het werkt hun lichaam en geest en hoe ermee te werken, zodat ze niet overgeleverd zijn aan zaken als stress en overprikkeling, maar leren controle te krijgen over wat er intern allemaal gebeurt. Ze krijgen meer kennis en inzicht en leren van tools zoals mindfulness oefeningen om in contact te komen met wat er van binnen speelt en hoe ze de rust in zichzelf te kunnen vinden, evenals eenvoudige ademtechnieken om hun toestand te veranderen.

Vragen en feedback zijn welkom

Mochten er vragen zijn over het programma, schroom niet me een mailtje te sturen op roel@roelwilbers.nl.

Uiteraard hoor ik, zeker in deze pilotfase, ook heel graag feedback over hoe de kinderen het ervaren hebben en waar het eventueel beter kan.

De lessen

Elke twee weken is er een les en beneden vinden jullie wat meer uitleg over de inhoud. Ook zijn er vaak tools of oefeningen die ik de kinderen leer en die zullen hier gedeeld worden zodat ze naar wens ook thuis of samen geoefend kunnen worden. En wellicht zijn ze voor jezelf ook handig 🙂

Les 1: Rustig worden

Deze les gaat over waarom het handig is om rustig te worden. Aan de hand van voorbeelden uit de topsport, leren ze dat mentaal kalm zijn je prestaties verbetert op school maar ook daarbuiten, maar vooral ook je jezelf beter voelt en sociaal contact fijner is. We gaan erop in dat rust en balans altijd van binnenuit komt en hoe het ‘stille plekje in jezelf’ te kunnen vinden.

Voor deze les heb ik voor de kinderen een oefening opgenomen die aansluit bij wat ze geleerd hebben en die ze zelf of samen met jou kunnen doen als ze zich onrustig voelen. Het is ook een ideale oefening om in de avond voor het slapen gaan te doen en om sowieso regelmatig te doen want hoe vaker en meer contact ze ermee kunnen maken, hoe sneller en beter ze het kunnen vinden als ze het nodig hebben.

Les 2: Je innerlijke wereld ontdekken

Deze les gaat over onze innerlijke wereld verkennen. Wat komen we daar tegen? En hoe werkt het binnen in ons eigenlijk?

We hebben samen gebrainstormd over wat een gedachte is, wat een gevoel is en wat een emoties is. Waar die zitten in het lijf, hoe lang ze duren en waarom we ze eigenlijk hebben. En wat de verschillen zijn tussen gevoelens en emoties.

Deze les legt de basis voor de volgende, waarin we er dieper op in gaan hoe onze geest beter te begrijpen en zelf te kunnen managen.

Les 3: herhaling

Na een korte pauze in verband met het nieuwe rooster door het uitvallen van Ferti, zijn we weer gestart met de lessen. Vandaag stond in het teken van weer even opfrissen waar we gebleven waren en hebben we de oefening op zoek naar het stille plekje in jezelf weer gedaan.

Ook heb ik ze een ademoefening geleerd die ze kunnen doen als ze zich onrustig voelen. Deze is als volgt:

Houdt de hand met gestrekte vingers voor je en plaats de wijsvinger van de andere hand tegen de pols aan de duimzijde. Adem nu rustig in terwijl je de vinger beweegt naar de top van de duim, en adem uit als deze weer omlaag beweegt langs de duim naar de ruimte met de wijsvinger. Vanuit daar adem je weer in met je wijsvinger bewegend langs de zijde van de wijsvinger en als je boven bent dan adem je weer rustig uit terwijl de wijsvinger omlaag beweegt. Enz.

Zorg ervoor dat het een rustig tempo is en dus geen race, dat het ademvolume niet groter is dan normaal (dus geen maximale in- en uitademing) en dat de ademhaling altijd door de neus gaat, wat altijd belangrijk is en helemaal om tot rust te komen via de ademhaling. Deze oefening kunnen jullie ook samen doen met je kind als je merkt dat hij of zij onrustig is en de 5 rustige ademhalingen via de neus, zal snel voor meer rust zorgen.

Les 4: Het belang van mentale rust voor slapen en tijdens sporten

De vierde les ben met de klas ik ingegaan op het belang van rustig worden en hoe dat te doen en met ze geëvalueerd of ze wat hebben aan de oefeningen (de ademhaling via de hand en het opzoeken van het stille plekje in jezelf) en of het ze helpt. Geen enkele verplichting of huiswerk hier natuurlijk, maar het was leuk te zien dat sommigen het vaker gebruikte, bijvoorbeeld voor het slapen gaan en ook tijdens sporten.

Ook heb ik ze gevraagd waar ze behoefte aan hebben om te leren en het blijkt dat veel kinderen moeite hebben met in slaap vallen ‘omdat het druk is in het hoofd’. Hier ga ik waarschijnlijk een les over maken. Mochten jij een vraag, voorstel of verzoek of feedback hebben, dan laat het me gerust weten via roel@roelwilbers.nl..

We hebben de oefeningen herhaald en ik heb nog wat meer uitgelegd over ‘het stille plekje in jezelf’. Mochten jouw kind moeite hebben met slapen dan kun je samen de ademoefening via de hand doen (ze vinden het vast heel leuk deze aan je te leren) of de audio op te zetten die ik bij les 1 gevoegd heb hierboven.

Les 5: Spelen met je innerlijke wereld

Vandaag zijn we weer ingegaan op hoe de innerlijke wereld met ons communiceert. Dat dit bestaat uit gedachten, gevoelens en emoties en die hebben we nog eens nader bekeken: wat zijn het nu eigenlijk en waarom hebben we ze. We hebben het erover gehad dat je niet je gedachten, gevoelens en emoties bent, maar dat je ze hebt en wat ermee te kunnen doen zodat ze je niet in de weg zitten. Tot slot hebben we gekeken wat er nuttig is aan wat we waarnemen in onze innerlijke wereld en wat tegen ons kan werken.

Ze hebben met Ferti aan het begin van het schooljaar de film Binnenstebuiten gekeken. Dit is een leuke film als je samen met je kind wil kijken naar hoe je emoties je over kunnen nemen en ze wat beter te begrijpen.

De meest waardevolle informatie komt daarbij vanuit de intuïtieve stem in onszelf, die ons vertelt wat we echt van binnen willen en voorbij gaat aan wat we geleerd hebben. Vrijwel alle kinderen wilde ook liever gelukkig dan rijk en beroemd worden. De boodschappen van de intuïtie kun je echter alleen waarnemen als het rustig is in jezelf en van daar uit heb ik weer gerefereerd aan het belang van het stille plekje in jezelf kunnen vinden. Ook de ademoefening via de hand uit eerdere lessen hebben we samen herhaald en ze ervoeren hoe het hen direct rustiger maakte.

Les 6: Innerlijke kracht

Vandaag ging de les over innerlijke kracht. Waar zelfkennis en zelfbeheersing de twee kern elementen zijn. Samen hebben we gekeken wat we daar al over geleerd hebben en we hebben het gehad over hoe je systeem in optimale staat te brengen met de coherence technique. Deze techniek is wetenschappelijk onderbouwd en verbindt hoofd en hart met elkaar. Meer informatie over wat dit doet bij kinderen, kun je vinden in onderstaande video:

Ik heb voor de kinderen een audio opgenomen om de oefening zelf te kunnen doen. Wellicht ook leuk deze samen te doen met je kind, het werkt ook sterk verbindend als twee mensen zich in een gelijke energie bevinden.

Les 7: Slapen en stress

Deze laatste les van het jaar ging over slapen en stress en hoe dit een soort van tegenovergestelden zijn. Waar voor slaap absolute ontspanning nodig is, is stress juist maximale onrust. We hebben gekeken naar hoe je de voorwaarden voor slaap kunt creëren door jezelf tot rust te brengen en hoe we daar al methodes voor hadden.

Een oefening die zeker voor gevoelige kinderen heel goed werkt, is om voor het slapen gaan jezelf even los te maken van de wereld en terug te komen tot jezelf. Ik heb van deze oefening een filmpje gemaakt voor ze zodat ze hem kunnen nakijken en wellicht is hij ook nuttig voor jezelf. Ik doe deze oefening al een paar jaar elke avond samen met mijn dochter voordat ze gaat slapen.

Tot slot hebben we het gehad over wat stress nu eigenlijk is en hoe daarmee om te gaan.